Việc làm quen và phân biệt các loại lệnh chứng khoán là một điều vô cùng quan trọng đối với các nhà đầu tư mới. Bài viết sau đây, Cổ Phiếu Chứng Khoán sẽ cung cấp thông tin về các lệnh chứng khoán cơ bản như ATO, ATC, LO, MP và giải đáp thắc mắc mới chơi chứng khoán thì nên sử dụng lệnh nào.
Mục lục nội dung
Lệnh chứng khoán là gì?
Lệnh là những thao tác mua hoặc bán của các nhà đầu tư nhằm đem lại lợi nhuận khi chơi chứng khoán. Các loại lệnh chứng khoán khác nhau sẽ tương ứng với những thao tác mua và bán khác nhau. Tùy vào năng lực dự đoán, phân tích thị trường của bản thân mà nhà đầu tư có thể chọn các loại lệnh giao dịch chứng khoán phù hợp với mục đích của mình.
Các loại lệnh trong chứng khoán
Có rất nhiều các loại lệnh trong chứng khoán, tuy nhiên, bài viết sau đây sẽ tập trung vào những lệnh phổ biến như ATO, ATC, LO, MP, PLO, MTL, MOK, MAK.
Lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá mở cửa (ATO)
Trong các lệnh chứng khoán thì ATO là lệnh chỉ được áp dụng cho sàn chứng khoán HOSE (Sở giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh). Vậy lệnh ATO trong chứng khoán là gì? Lệnh ATO là viết tắt của At the Opening Order, hay còn gọi là Lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giờ mở cửa.
Thời gian giao dịch cổ phiếu bắt đầu từ 9h00 sáng và kết thúc vào lúc 14h45 chiều. Trong 15 phút đầu tiên, khớp lệnh định kỳ lúc này được gọi là phiên giao dịch ATO (từ 9h00 đến 9h15). Lệnh ATO có thể được nhập vào hệ thống trước hoặc trong phiên khớp lệnh định kỳ giá mở cửa. Sau 9h15, lệnh ATO không được thực hiện sẽ bị hủy thao tác.
Ưu điểm:
✔️ Giúp các nhà đầu tư có thể giành được cơ hội mua/bán ngay tại mức giá tốt nhất ở đầu phiên giao dịch. Ngoài ra, nhà đầu tư có thể dựa vào phương pháp định giá cổ phiếu để quyết định nên mua/ bán lệnh ATO.
Nhược điểm:
❌ Sẽ khó khăn đối với người đang tìm hiểu cách chơi chứng khoán cho người mới bắt đầu vì không được phép hủy lệnh/ sửa lệnh ATO.
❌ Chỉ áp dụng trên sàn HOSE.
❌ Lệnh ATO không có mức giá khi đặt, khi khớp sẽ dựa vào mức giá có khối lượng khớp lệnh lớn nhất, do đó nhà đầu tư không thể kiểm soát được giá vào lệnh.
Lệnh giao dịch tại mức giá khớp lệnh xác định giá đóng cửa (ATC)
ATC là lệnh gì? Ngược lại với lệnh ATO, lệnh ATC là viết tắt của từ At The Close, chỉ những giao dịch thực hiện ở mức giá khớp lệnh vào giờ đóng cửa. Khung giờ này được tính từ 14h40 đến 14h45.
Về nguyên tắc khớp lệnh, trong các loại lệnh chứng khoán cơ bản thì ATC được thực hiện tại mức giá có khối lượng giao dịch lớn nhất. Lệnh ATC chỉ được áp dụng trên sàn HNX (Sở giao dịch Chứng khoán Hà Nội) và HOSE. Tương tự như lệnh ATO, nếu sau 14h45 mà lệnh ATC không được thực hiện hết thì sẽ bị huỷ bỏ.
Ưu điểm:
✔️ Giúp các nhà đầu tư mua/bán ở thời điểm đóng cửa cuối phiên giao dịch.
Nhược điểm:
❌ Không được phép hủy lệnh/ sửa lệnh ATC.
❌ Chỉ áp dụng trên sàn HOSE.
❌ Giá của Lệnh ATC sẽ tuân theo giá thị trường, không có mức giá cố định, do đó rất khó kiểm soát mức giá nên các nhà đầu tư cần có kinh nghiệm tính toán để thực hiện lệnh.
Ví dụ về hướng dẫn đặt lệnh mua bán chứng khoán ATC và ATO trong giao dịch cổ phiếu ACB
| KL Mua | Giá mua | Giá bán | KL Bán |
| 1500 | 38.70 | ATO | 1000 |
| 38.65 | 2000 |
Lệnh ATO được ưa tiên khớp lệnh trước
1,500 cổ phiếu được khớp lệnh, trong đó:
- 1000 cổ phiếu bán giá ATO khớp giá 38.70 được ưu tiên khớp trước.
- 500 cổ phiếu bán giá 38.65 khớp giá 38.70
=> Khối lượng bán sẽ còn dư: 2000 – 500 = 1500 cổ phiếu giá 38.65
Sau khi tìm hiểu lệnh ATO là gì, ATC là gì, dễ dàng nhận thấy cả 2 loại lệnh này đều có mục đích gần giống nhau. Mục đích của các loại lệnh chứng khoán ATO, ATC đó chính là tìm ra mức giá cân bằng sau khi đã tập hợp các lệnh mua và bán trong khoảng thời gian khớp lệnh, giúp hạn chế sự biến động từ những giao dịch có mức giá cao bất thường.
Lệnh LO là lệnh gì?
Lệnh giới hạn LO trong chứng khoán là viết tắt của Limit Order hay lệnh giới hạn, chỉ những thao tác mua hoặc bán chứng khoán tại một mức giá xác định hoặc tốt hơn. Lệnh LO được thực hiện cho đến hết ngày giao dịch (từ 9h đến 14h45).
Lệnh LO còn gọi là lệnh chờ, bởi khi lệnh LO được đặt vào hệ thống thì sẽ không khớp lệnh ngay mà sẽ phải treo và tìm kiếm lệnh đối ứng phù hợp theo yêu cầu của nhà đầu tư. Nói một cách dễ hiểu, đặt lệnh LO giống như việc “treo giá – trả giá” trong kinh doanh mua – bán. Mức giá ấy sẽ nằm trên thị trường, chờ đợi một nhà đầu tư phù hợp để thực hiện giao dịch.
Lệnh LO sẽ được khớp lệnh sau ATO, ATC và MP. Có thể nói, trong các loại lệnh chứng khoán thì lệnh LO là được ưu tiên cuối cùng. Lệnh LO có thể được đặt trước giờ giao dịch, lúc này, hệ thống sẽ cập nhật lệnh ở trạng thái chờ gửi. Sau 14h45, những lệnh LO chưa được thực hiện sẽ tự động bị hủy bỏ bởi hệ thống.
Ưu điểm:
✔️ Giúp các nhà đầu tư mua/bán với mức giá tốt hơn thị trường.
✔️ Các nhà trader có thể hủy lệnh.
✔️ Có thể dự đoán được lợi nhuận khớp lệnh LO được khớp.
Nhược điểm:
❌ Do không phải lệnh ưu tiên trong quá trình khớp lệnh, đôi khi bị treo lệnh lâu và tạo áp lực chờ đợi hoặc bỏ lỡ cơ hội giá tốt. Nếu bạn muốn có cơ hội hưởng mức lợi nhuận giá tốt, mà không tìm ẩn rủi ro thì có thể đầu tư quỹ ETF hoặc mua cổ phiếu IPO.
❌ Nếu thị trường biến động lớn, giá thị trường chênh lệch cao với giá giới hạn trong lệnh LO, nhà trader sẽ dễ bị mất cơ hội tạo lợi nhuận.
Ví dụ về Lệnh LO tại ACB (giá định lệnh bán vào trước lệnh mua)
| KL Mua | Giá mua | Giá bán | KL Bán |
| 1500 | 38.70 (LO) | 38.65 (Giá 3) | 1000 (KL 1) |
| 38.70 (Giá 2) | 5000 (KL 2) |
Tính giới hạn của lệnh giới hạn:
Người mua đặt lệnh LO qua với giá 38.70 là giá cao nhất có thể mua
=> Giao dịch chỉ xảy ra khi có người bán với giá 38.70 hoặc thấp hơn.
Người bán đặt lệnh LO với giá 38.65 là giá thấp nhất có thể bán
=> Giao dịch chỉ xảy ra khi có người mua với giá 38.65 hoặc cao hơn.
Kết quả khớp lệnh:
5000 cổ phiếu được khớp lệnh trong đó:
1000 cổ phiếu được khớp với giá 38.65
4,000 cổ phiếu được khớp với giá 38.70
=> Khối lượng bán còn lại là 5000 – 4000 = 1000 cổ phiếu với giá 38.70
Lệnh thị trường (MP) chỉ có trên sàn HSX
MP là viết tắt của Market Price hay Lệnh thị trường, chỉ những thao tác muốn mua chứng khoán ở mức thấp nhất hoặc bán chứng khoán tại mức giá cao nhất. Nói cách khác, đây là lệnh mà nhà đầu tư sẵn sàng giao dịch với bất cứ giá nào.
Lệnh MP chỉ được thực hiện trong các phiên giao dịch liên tục, tức là khi đặt lệnh MP thì trên thị trường phải có lệnh LO đang chờ tương ứng. Trường hợp không có lệnh chờ tương ứng thì lệnh MP sẽ bị hủy bỏ. Ngoài ra, nếu lệnh MP vẫn còn nhưng khối lượng cổ phiếu đối ứng đã hết thì lệnh MP sẽ trở thành LO (mua tại giá trần hoặc bán tại giá sàn).
Ví dụ về lệnh MP tại ACB
| KL Mua | Giá mua | Giá bán | KL Bán |
| 500 | 38.70 (LO) | 38.65 (Giá 3) | 1000 (KL 1) |
| 38.70 (Giá 2) | 2000 (KL 2) |
Kết quả khớp lệnh:
3000 cổ phiếu được khớp trong đó:
1000 cổ phiếu khớp với giá 38.65
2000 cổ phiếu khớp với giá 38.70
=> 2000 cổ phiếu còn lại được chuyển thành lệnh LO mua tại mức giá 38.75.
Lệnh thị trường trên sàn HNX – Lệnh MTL, MOK, MAK
Khi diễn giải khái niệm lệnh thị trường thì sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội tương tự với sàn giao dịch thành phố Hồ Chí Minh, nhưng về phân chia các loại lệnh trong chứng khoán thì lại có sự khác biệt giữa 2 sàn. Sàn chứng khoán Hà Nội phân lệnh thị trường thành 3 loại lệnh sau:
Lệnh MTL – Lệnh thị trường giới hạn
Các loại lệnh giao dịch MTL khi được thực hiện toàn bộ thì phần còn lại sẽ chuyển thành lệnh LO, các quy định liên quan đến sửa lệnh và hủy lệnh cũng sẽ áp dụng theo quy định đối với lệnh LO.
Lệnh MOK – Lệnh thị trường khớp toàn bộ hoặc hủy
Là loại lệnh mà khi không được thực hiện hết thì phần lệnh còn lại bị hủy tự động ngay sau khi nhập lên hệ thống.
Lệnh MAK – Lệnh thị trường khớp và hủy
Là loại lệnh mà có thể được thực hiện toàn bộ hoặc một phần tổng lệnh, trường hợp chỉ được thực hiện một phần thì phần còn lại chưa thực hiện sẽ bị hủy tự động ngay sau khi nhập lệnh.
Lệnh điều kiện (Lệnh chờ) – Lệnh TCO, PRO, ST, TS
Bản chất của lệnh điều kiện là một tính năng giúp cho các nhà đầu tư giao dịch linh hoạt hơn, đặc biệt đối với những nhà đầu tư không thể thường theo dõi thông tin trên ứng dụng đầu tư chứng khoán. Cụ thể, có 4 loại lệnh điều kiện chính như sau:
Lệnh TCO – Lệnh điều kiện với thời gian
Đối với lệnh giao dịch chứng khoán TCO, nhà đầu tư có thể đặt sẵn lệnh trước khi phiên giao dịch diễn ra khoản một cho đến nhiều ngày với mức giá giao dịch và số lượng đã được xác định. Thời gian hiệu lực của lệnh TCO là 30 ngày. Nhà đầu tư có thể đặt lệnh bất cứ lúc nào, lệnh đặt sẵn sẽ được chờ trên hệ thống của công ty chứng khoán và khi đáp ứng được các điều kiện chọn trước thì lệnh chờ sẽ được kích hoạt.
Có 2 hình thức khớp lệnh mà nhà đầu tư có thể lựa chọn: Hình thức phát sinh một lần hoặc hình thức phát sinh cho tới khi khớp hết toàn bộ khối lượng. Hình thức phát sinh một lần đồng nghĩa với việc sau khi các lệnh được kích hoạt thì sẽ bị hủy bỏ dù đã khớp hết, khớp một phần hay lệnh không khớp.
Lệnh PRO – Lệnh tranh bán hoặc trang mua
Nhà đầu tư sử dụng lệnh PRO khi đã sẵn sàng mua ở các giá ATO/ATC/trần và sẵn sàng bán ở các giá ATO/ATC/sàn. Sau khi nhà đầu tư chứng khoán dài hạn đặt lệnh thì lệnh sẽ có hiệu lực tại phiên giao dịch kế tiếp và thời gian để đặt lệnh trước là tối đa 30 ngày giao dịch liên tiếp.
Lệnh TS – Lệnh xu hướng
Đây là loại lệnh mà nhà đầu tư sẽ chọn mã chứng khoán và khối lượng chứng khoán muốn giao dịch, cùng với đó là khoản dừng theo giá trị tuyệt đối hoặc giá trị tương đối. Bên cạnh đó, giá mua thấp nhất hoặc giá bán cao nhất có thể được thiết lập thêm bởi các nhà đầu tư. Lệnh sẽ được kích hoạt khi giá chứng khoán chạm đến giá hoặc dừng lại. Về hiệu lực thì cũng giống như các lệnh chứng khoán khác thì lệnh xu hướng có hiệu quả 30 ngày.
Lệnh ST – Lệnh dừng
Các lệnh giao dịch chứng khoán cơ bản ST là loại lệnh mà nhà đầu tư có thể sử dụng để xác định trước giá cắt lỗ hoặc giá chốt lãi trong tương lai. Hiệu lực của lệnh ST là ngay khi được đặt bởi nhà đầu tư và trong vòng 30 ngày sau đó.
Lệnh khớp lệnh sau giờ (PLO)
Thuộc các loại chứng khoán quan trọng, lệnh PLO là hình thức lệnh mua – bán chứng khoán tại mức giá đóng cửa sau khi kết thúc phiên khớp định kỳ. Đặc điểm của lệnh này là chỉ áp dụng được hệ thống nhập sau phiên giao dịch lúc 14h45 – 15h. Hơn nữa, PLO sẽ khớp ngay nếu có lệnh đối ứng chờ sẵn tại thời điểm nhập vào hệ thống. Chính vì thế, nhà đầu tư sẽ không được phép sửa, hủy lệnh PLO. Nếu phiên khớp lệnh định kỳ đóng cửa và khớp lệnh liên tục không xác định được giá thực hiện, PLO sẽ không được nhập vào hệ thống.
Lưu ý: Lệnh PLO chỉ áp dụng cho Sàn Chứng khoán Hà Nội (HNX).
Mới bắt đầu chơi chứng khoán thì nên sử dụng các loại lệnh chứng khoán nào?
Trước khi dựa vào căn cứ so sánh cổ phiếu và trái phiếu của công ty thì nhà đầu tư nên làm quen trước với 4 loại lệnh LO, ATO, ATC và MP để sử dụng. Bởi vì, các loại lệnh chứng khoán cơ bản như LO, ATO, ATC và MP là những lệnh đầu tiên và rất căn bản giúp ích cho nhà đầu tư mới trong việc giảm thiểu rủi ro. Ngoài ra, nhà đầu tư còn phải tìm hiểu kỹ những sàn giao dịch, địa chỉ môi giới uy tín để có những trải nghiệm giao dịch chứng khoán an toàn, hạn chế rủi ro.
Hy vọng rằng sau bài viết, các nhà đầu tư đã có cho mình những kiến thức cần thiết về các loại lệnh chứng khoán. Sau khi đã làm quen với các lệnh ATO, ATC, LO và MP thì nhà đầu tư có thể học hỏi những lệnh khác để có nhiều phương pháp thu về lợi nhuận. Để tìm hiểu thêm về các loại lệnh chứng khoán, hãy liên hệ Zalo chuyên viên tư vấn hoặc đăng ký mở tài khoản chứng khoán ngay tại đây: https://www.ssi.com.vn/khach-hang-ca-nhan/mo-tai-khoan?moigioi=1719.
